Op vrijdag 10 september zal de directeur Kennis en Advies van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Arjan de Zeeuw, voormalig Klooster Klaarkamp bij het Friese dorp Rinsumageest aanwijzen als (archeologisch) rijksmonument. Het komt al in de boeken voor vanaf de tweede helft van de twaalfde eeuw en het was het grootste klooster in Friesland.
Daarnaast reikt Arjan de Zeeuw ook nog het allereerste archeologisch rijksmonumentenpaspoort uit aan de eigenaren die nu binnen de contouren van het archeologisch rijksmonument wonen. In het paspoort staat naast algemene informatie over het monument, ook informatie ten behoeve van het gebruik ervan; wat kan en mag er wel en niet.
Cisterciënzers
Kort vóór 1165 streken broeders van een uit Frankrijk afkomstige kloosterorde neer: de Cisterciënzers. Ze bouwden hier de eerste bakstenen gebouwen sinds het vertrek van de Romeinen (begin 5e eeuw). Het klooster was gelegen op een 4 meter hoge terp en de omliggende kleigrond was heel goed om bakstenen van te maken. Dit werden kloostermoppen genoemd.
Halverwege de veertiende eeuw liepen hier ongeveer 700 monniken rond en werd het kloosterterrein uitgebreid tot 60 hectare. Schiermonnikoog, dat ook in handen van Klaarkamp was, heeft zijn naam aan dit klooster te danken, vanwege de grijze pijen (schier = grijs) die de monniken droegen.
In de 16e eeuw, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, werd het klooster ontmanteld en steen voor steen afgebroken. De Friese Staten waren bang dat Klaarkamp door de Spanjaarden gebruikt zou worden als aanvalsbasis.
Bescherming
Van het klooster Klaarkamp is nu bovengronds nauwelijks nog iets te zien. De oude terp waarop het allemaal begon is helemaal afgegraven. Toch is de Rijksdienst samen met de gemeente Rinsumageest en Staatsbosbeheer opgetrokken om dit enorme kloostercomplex aan te wijzen als rijksmonument. In de bodem, door archeologen het bodemarchief genoemd, bevinden zich nog belangrijke resten van Klaarkamp. Daar moeten we zuinig op zijn, vandaar dat is besloten om het terrein onder rijksbescherming te brengen.
Paspoort
Met het paspoort krijgen de eigenaren informatie over hun monument. Ook staat er in omschreven hoe ze het best met hun monument om kunnen gaan. Dit verschilt per archeologisch rijksmonument. De eigenaren van klooster Klaarkamp zijn de eersten in Nederland die zo’n paspoort ontvangen. We streven naar een goed rentmeesterschap over al onze rijksmonumenten en dat kunnen wij niet alleen; daarvoor zijn eigenaren onmisbaar.
