SURHUISTERVEEN – Het voelt alsof je uit een tijdsmachine stapt wanneer je de winkel van Potje Met in Surhuisterveen binnenwandelt. Schappen vol weckpotten versieren de muren, stuk voor stuk gevuld met de meest kleurrijke en uiteenlopende producten. Van rijst, pasta en havermout tot zeepjes, thee en bakpoeder. Alles zonder plastic verpakking en op eerlijke en duurzame wijze gemaakt. Ouderwets? Alles behalve juist! Als groene kruidenier zijn Tally, Aukje en Ria Bosma de smaakmakers van de toekomst.
Tekst: Nynke van der Zee Foto’s: Jaap de Boer
Op 1 juni dit jaar openden Ria Bosma en dochters Tally en Aukje vol trots de deuren van hun sfeervolle winkel in Surhuisterveen. Potje Met ademt de sfeer van een authentieke kruidenierszaak zoals we die kennen uit de jaren zeventig. Vrijwel alles wat je ziet, zit keurig in weckpotten, flessen of een papieren zakje. ,,Us doel is om plastic ferpakkingsmateriaal sa folle mooglik te ferfangen foar in duorsume fariant’’, legt Tally uit. Bovendien komt een deel van de producten in de winkel uit de eigen regio. Van de Wâldbeantsjes tot de zeep van zeepfabriek Suver in Kollumerzwaag. ,,Wêrom fan fier helje, wat tichtby ek te krijen is?’’, lacht Tally.
Het begin van Potje Met
Geboren en getogen in de Fryske Wâlden zit ondernemen van nature bij de drie dames in het bloed. Al jaren is Tally zelfstandig ondernemer. Als leefstijlcoach adviseert ze haar klanten over een bewuste leefstijl en gezonde producten. Gedurende de jaren leert ze steeds meer gezonde varianten kennen van producten die we dagelijks gebruiken. Niet alleen op het gebied van voeding maar ook voor schoonmaakmiddelen en persoonlijke verzorging zijn er tegenwoordig uitstekende, plasticvrije, milieubewuste en biologische vervangers. Ze leest bovendien over Pieter Pot, een landelijke boodschappenservice die verpakkingsvrije producten levert in potten. ,,Dat sette my oan it tinken’’, knikt Tally. ,,Sa kaam it plan foar in eigen winkeltsje mei sûne, earlike produkten sûnder ferpakking.’’
‘Wêrom fan fier helje wat tichtby te krijen is?’
Met dit idee en een gezonde portie enthousiasme klopt Tally aan bij zus Aukje. Die moet aanvankelijk even omschakelen wanneer zuslief haar business plan aan de keukentafel uit de doeken doet. ,,Tally hie fansels de tiid hân om der sels al hielendal oer nei te tinken. Ikke net’’, grijnst Aukje. Al snel blijkt het enthousiasme van Tally besmettelijk, want ook Aukje is na die eerste brainstormavond overtuigd van het idee.
Tot slot benaderen de zussen ook hun moeder Ria. Wanneer bij haar gelijk een glimlach verschijnt bij het ontvouwen van het plan voor een eigen winkeltje is de kogel door de kerk. Potje Met is geboren. Nou ja. Bijna.
Van webshop naar winkel
Een plan hebben, is één. De uitvoering een tweede. ,,Wy binne útein setten mei in online enquête’’, vertelt Tally.
Om te onderzoeken of er wel vraag is naar verpakkingsvrije, duurzame en eerlijke producten in NoardeastFryslân sturen de dames eind 2021 een vragenlijst naar al hun contacten.Het enthousiasme dat ze zelf hebben, wordt gedeeld door een groot deel van de kennissen. De reacties zijn positief op hun plan voor een eigen winkel. Uit de enquête ontstaat al snel een voorverkoopactie. ,,Dit wie foar ús in soart crowdfundings aksje’’, legt Aukje uit. ,,Sa waard de stap noch wat lytser om te begjinnen.’’
Een webshop lijkt de dames de perfecte manier om te starten. In plaats van gelijk een pakhuis te huren voor de voorraad, besluiten de dames vanuit huis te starten met een klein online assortiment van de meest gangbare producten. ,,Wy binne begong mei tee, krûden, speserijen, nuten, havermout en skjinmakkersguod’’, somt Tally op. ,,Allegear biologysk en sûnder plastic ferpakking.’’ Stapje voor stapje breidt het aantal webshop-producten zich uit. Net als het aantal klanten dat Potje Met digitaal weet te vinden. Voorzichtig kijken de dames om zich heen op zoek naar een winkelruimte. Wanneer de kans om te starten in het smûke winkeltje tegenover de Action in Surhuisterveen zich aandoet, is de keuze snel gemaakt. ,,Dit is echt in prachtplak’’, glundert Tally.
Onderaan de streep
Met z’n drieën toveren de dames de winkel aan De Dellen om tot een sfeervolle kruidenierszaak. De wanden worden gevuld met muurhoge stellingkasten en uiteraard mag een kruideniersweegschaal niet ontbreken. Zoals de naam Potje Met al doet vermoeden zit het merendeel van de producten verpakt in een pot. Daarnaast gebruiken de dames flessen en zakjes voor het verpakken van hun spullen. Klanten mogen hun eigen potten, zakjes en flessen meenemen, maar kunnen ook kiezen voor een statiegeldfles of -pot. Die kunnen ze tijdens een tweede bezoek inleveren in ruil voor een schone fles die opnieuw gevuld kan worden. ,,Wy ha ús eigen glêzewaskers’’, knipoogt Aukje. Daarmee gaat er niets verloren en is de werkwijze van Potje Met zo circulair mogelijk.
Inmiddels is Potje Met voor veel bewuste consumenten dé plek om eerlijke boodschappen te doen. Wie verwacht dat hier alleen mensen met een brede beurs en geitenwollensokken binnenlopen, heeft het mis. ,,Elkenien is wolkom’’, benadrukken de dames. Ze zien ook mensen die van een beperkt budget moeten rondkomen maar desondanks regelmatig terugkeren als trouwe klant in hun winkel.
Ja, een aantal biologische producten van Potje Met is duurder dan reguliere producten in de supermarkt, maar daar tegenover staat dat als je puurder eet, je andere producten niet meer nodig hebt of er minder van wilt. Plasticvrije oplossingen zoals shampoobars zijn vaak wat duurder in aanschaf, maar gaan veel langer mee. Onderaan de streep ben je niet veel duurder uit, benadrukken Tally en Aukje. ,,It skeelt wier net sa folle as dat minsken tinke. Ik soe sizze: nim sels ris de proef op de som.’’
‘Wy binne sels ek net perfekt’
Stap foar stap better Om heel Noardeast-Fryslân te kunnen voorzien van hun producten hebben de dames naast de winkel in Surhuisterveen ook pick up-points in Dokkum en De Westereen. Klanten kunnen hier hun bestelde boodschappen ophalen. Daarnaast bezorgen de dames hun boodschappen aan huis in de regio. ,,Wy dogge der alles oan om sa leechdrempelich en tagonklik mooglik te wêzen’’, benadrukt Tally. Want eenmaal over de drempel weten veel klanten Potje Met online of in Surhuisterveen opnieuw te vinden, merkt ze. ,,Hoechst echt net álles by ús te heljen.’’ Begin maar gewoon, is het devies van de dames. Wanneer de bewustwording er eenmaal is, maken mensen stap voor stap meer plasticvrije en bewustere keuzes is hun ervaring. ,,En mei al dy lytse bytsjes meitsje wy úteindelijk mei ús allen it ferskil.’’
Op het lijstje van goede voornemens voor komend jaar zou een bezoekje aan Potje Met daarom eigenlijk niet mogen ontbreken. Maar mensen pushen om langs te komen, willen de dames absoluut niet. ,,Elk moat dwaan wêr’t er him goed by fielt’’, benadrukt Tally. ,,Wy binne sels ek net Roomsker as de Paus’’, bekent ze. ,,Perfekt bestiet net. En dêr giet it ek net om. Wy ha gjin hantsjefol minsken nedich dat it perfekt docht, mar miljoenen minsken dy’t in bytsje better dogge. Dat is ús doel.’’
