Dick van der Bijl is de nieuwe directeur van schaatsenfabrikant Zandstra

Het draaiboek is afgestoft. De printers staan paraat. De medewerkers hebben een testrun gedaan. En de looproute in het magazijn is tot in de puntjes uitgedacht. Bij schaatsenfabrikant Zandstra in Joure zijn ze helemaal klaar voor natuurijs. Waar heel Nederland tijdens die winterdagen massaal ijsvrij neemt om op schaatsen te staan, is het in Joure alle hens aan dek. ,,As der iis leit, is it hjir gekkehûs ha ik my fertelle litten’’, lacht kersverse directeur Dick van der Bijl ut De Westereen. ,,Ik kin net wachtsje om it sels mei te meitsjen.’’

Er is niets zo veranderlijk als het weer. Dat weten ze bij schaatsenfabrikant Zandstra als geen ander. Al sinds 1931 zorgt het Friese familiebedrijf ervoor dat schaatsliefhebbers voorzien zijn van de juiste schaatsen in de winter. Voor de historie van Zandstra moeten we terug naar het jaar 1825, wanneer Wouter Thomas Zandstra in Sneek een zeilmakerij begint. Pas drie generaties later begint achterkleinzoon Thomas Wouter Zandstra in 1931 met het importeren van de eerste Ballangrud schaatsen uit Noorwegen. ,,Under lieding fan Wouter Thomas Zandstra, de fyfde generaasje, is it bedriuw útgroeid ta in moderne fabryk hjir op De Jouwer’’, vertelt Dick.

Goed geoliede machine
In 1983 verrijst er aan de Yndustrywei 8 in Joure een gebouw van maar liefst 7000 m2 waar productie, magazijn en kantoor onder één dak komen. Nog altijd is het gebouw het schaatsenbolwerk van Friesland. Een heel grote voorraad schaatsen in allerlei soorten en maten ligt te wachten in het enorme magazijn op de metershoge stellingen. Wie niet beter weet, zou denken dat er voor de komende tien jaar genoeg schaatsen voorhanden zijn. Maar niets is minder waar. ,,Wannear’t wy yn Nederlân op natoeriis ride kinne, is it hjir gekkehûs’’, vertelt Dick.

,,Dan stean klanten út it hiele lân wei hjir yn lange rigen foar de doar om redens op te heljen. Fan boumarkten oant sportwinkels: as it friest wol elkenien redens ferkeapje.’’

‘Fan boumarkten oant sportwinkels:
as it friest wol elkenien redens ferkeapje’

Zo’n verkoopgekte heeft Dick zelf nog niet mee mogen maken. Hij begon hartje zomer op 1 juli 2021 als directeur bij Zandstra. Voor het eerst in bijna tweehonderd jaar staat er geen Zandstra-telg aan het roer. Dat is wellicht even wennen, maar ,,it befalt my hjir poerbêst’’, glundert hij. ,,Ik kom út de levensmiddelen-brânsj, dus it wie yn it begjin wol efkes wennen. Benammen omdat it meitsjen fan redens folle technysker is. Mar ik fielde my hjir fan dei ien ôf thús. It team is perfekt op elkoar ynspile. Guon meiwurkers wurkje hjir al fjirtich jier. Elkenien wit wat er dwaan moat. It is geweldich om oan it roer te stean fan sa’n goed rinnende masjine. Oan my de taak om de kommende jierren nije kânsen te finen en fierder te gean mei wêr’t wy goed yn binne: ynnovaasje.’’

Een onvergetelijke dag op het ijs
Om die innovatie sinds 1931 goed te kunnen bewonderen, laat Dick de showroom zien. Aan de muur hangen allerlei type schaatsen. Van de ‘ouderwetse’ noor met de karakteristieke leren schoen tot aan de nieuwste variant: een klapschaats die je in één beweging loshaalt van het ijzer. In een half jaar tijd dompelde Dick zich volledig onder in de wereld van de schaats. ,,Zandstra stiet bekend as fabrikant fan deeglik kwaliteitsredens foar alle iisleafhawwers. Wy rjochtsje ús op de rekreanten en de fanatike reedriders, mar net sa sear op de topsporters. Us doel is om elkenien de juste redens te jaan foar in ûnferjitlike dei op it iis.’’

Van jong tot oud: Zandstra heeft iedere denkbare schaats in huis voor zo’n onvergetelijke dag op het ijs. ,,Yn 1986 betochten wy de allerearste ‘comfortnoor’, in hege skoech kombinearre mei in noar’’, vertelt Dick. ,,Dat wie yn dy tiid in revolúsje. De skoech wie net allinnich folle nofliker en waarmer as de âlderwetske learen noar, mar wie boppedat ek folle steviger. Minsken mei minne ankels koene einliks it iis wer op. Noch altyd is ús comfortnoor it meast ferkochte eksimplaar.’’ En ook de klapschaats deed bij Zandstra z’n intrede. ,,Minsken dy’t noch twifelen hellen wy oer de streep mei in tûke oplossing’’, wijst Dick. ,,Mei in pintsje kinst ús ‘klapschaatsen’ fêstsette, sadatst wer gewoane noaren hast. Sa betinke wy foar alle leafhawwers in pear redens dat perfekt past.’’

Slimme innovaties
Ook voor de jongste schaatsliefhebbers bedacht Zandstra in 1991 een bijzonder paar schaatsen: de easy gliders. ,,Dizze easy gliders kamen yn plak fan de houtsjes dêr’t ik it reedriden as jonkje op leard ha. En se dogge it noch altyd goed’’, lacht Dick. ,,Wy fokusje ús njonken Nederlân ek hieltyd mear op lannen dêr’t yn de winter faker iis leit as hjir by ús. Nim bygelyks Skandinaavje, dêr’t se folle faker op natoeriis stean kinne. Dêr ride se lykwols net op in iisbaan krekt sa as wy, mar gean se op redens mei stokken de natoer yn. Dêrom meitsje wy foar dizze lannen de saneamde cross country skates. In wat robúster type redens.’’

De nieuwste ontwikkeling is een schaatsschoen die je met één klik van het ijzer kunt halen. Perfect om een stuk te klunen of van en naar de auto te lopen. ,,Dan hoechst net mear mei de redens oan oer de dyk te rinnen, mar hellest gewoan it izer ûnder de skuon wei’’, legt Dick uit. ,,Wy ha de earste klanten yntusken entûsjast makke foar dizze nije redens. Sûnt dit jier lizze se yn de winkels. No is it allinnich noch wachtsjen op in goeie winter, sadat hiel Nederlân se ûntdekt.’’