Iedere maandagavond zat ik gekluisterd voor het tv-programma Dream School. Voor wie dat nog nooit heeft gezien: Dream School is een school waar jongeren naartoe gaan die het spoor een beetje bijster zijn geraakt. Die zonder diploma van school zijn gegaan en op dit moment in de meeste gevallen niets anders doen dan niets doen.
Thuis bij pa en ma op de bank de hele dag met hun telefoon in de hand. Geen toekomstperspectief of dromen voor later. In drie weken tijd krijgen deze leerlingen op Dream School les van Bekende Nederlanders, die laten zien hoe het ook kan. Van Floortje Dessing tot Sjinkie Knegt; iedereen komt langs om de leerlingen te inspireren. In sommige gevallen lukt dat, in andere gevallen niet.
Want het patroon van niets doen doorbreken, blijkt lastiger dan gedacht. Gefascineerd zit ik thuis op de bank te kijken naar al deze jongeren, die boos en chagrijnig tegen alles aanschoppen. Die in iedere zin het woord ‘kanker’ gebruiken en om zich heen beginnen te slaan wanneer er iets van hun gedrag wordt gezegd. Allemaal hebben ze in de allereerste aflevering beloofd om er alles aan te doen om zichzelf te verbeteren, maar er is aan het einde maar een handjevol die zich aan die belofte houdt. En nu las ik afgelopen week dat er klachten zijn over het programma. Nota bene van de leerlingen zelf, die vinden dat er te weinig nazorg is na afloop van het programma. Meerdere leerlingen van dit seizoen en vorige seizoenen hebben hun handtekening gezet onder een brief, waarin ze hun beklag doen over de wijze waarop ze in beeld zijn gebracht. Eén van hen is Joëlla, die vindt dat ze is neergezet als een meisje dat altijd boos is. Afgelopen week zat ze in het programma M van Margriet van der Linden, waar ze haar verhaal deed. Ze was boos, gaf ze toe. Of nee wacht: teleurgesteld. Aan tafel zat exact hetzelfde meisje als uit het programma. Boos en nors gaf ze korte antwoorden. Er was te weinig zorg na afloop van het programma. En oh ja, ze kon ook niet met de man van de nazorg opschieten, dus daar ging het mis. Geen enkele glimlach op haar gezicht te bekennen. Gelukkig was er ook een tegengeluid. Dat van Tatanka, die in datzelfde programma M aangaf dat de nazorg wel degelijk goed was geregeld, maar dat je wel zelf het initiatief moet nemen om wat van je leven te maken. Precies, dacht ik. Dat is exact wat hier mis gaat: het gaat niet om de nazorg. Het gaat om wat je er zelf van maakt. Wanneer je boos blijft wachten op hulp en meteen ruzie krijgt met je nazorger, tsja, dan schiet het ook niet op. Inmiddels zijn er al vragen gesteld in de Tweede Kamer over het zogenaamde wurgcontract, dat de leerlingen moesten ondertekenen. Ook gaan er stemmen op om deze kwetsbare doelgroep beter te beschermen. Tuurlijk, er komt heel wat bagger over deze leerlingen heen via twitter, Instagram en weet ik veel wat voor kanalen. Maar je kunt mij niet wijsmaken dat al die leerlingen dat van tevoren niet wisten. Ze zitten immers allemaal de hele dag met hun mobieltje in de hand. De NTR, de omroep die deze serie maakt, trekt zich de kritiek aan. En ze doen wat ze het beste kunnen doen: alle leerlingen worden uitgenodigd voor een gesprek in de klas. Dit gesprek is opgenomen en is als extra uitzending aan de serie toegevoegd. En zo komt er dus een elfde aflevering van Dream School, waarin iedereen zijn zegje mag doen. Eén ding is wel duidelijk: Dream School zet je als deelnemer op de goede weg, maar het is geen ticket naar een zorgeloze toekomst. Het is het begin van een droom, maar daarna moet je het zelf doen. Eigenlijk net als in het echte leven. Een mooie levensles.
Nynke van der Zee
