‘De oorlog is niet meer ver van ons bed’
EE – Voor Adrie en Ed Huisman uit Ee kwam de oorlog op zaterdag 5 maart wel heel dichtbij. Op die dag kreeg het echtpaar de vraag van een kennis of zij zeven mensen uit Oekraïne wilden opvangen in hun appartementen. ,,We moesten snel beslissen want ze waren al onderweg naar Nederland’’, vertelt Adrie. Nu – ruim een maand later – zijn ze blij dat ze ‘ja’ hebben gezegd, al hadden ze niet verwacht dat er zoveel bij zou komen kijken.
Lees verder onder de foto.
In het dagelijks leven runt Adrie Huisman-Smedema (53) Bed & Breakfast De Gastenkamer in Ee. Naast twee appartementen in hun eigen huis, verhuurt ze twee huisjes op de terp. Haar man Ed Huisman (57) heeft een eigen glasconstructiebedrijf. Dochter Laura (23) studeert International Marketing Management in Groningen en zoon Maarten (16) volgt een opleiding aan de Maritieme Academie in Harlingen. Ed hoefde niet lang na te denken toen een man, die hij kende van zijn werk, vroeg of ze plek hadden voor zeven mensen in hun huis. ,,Die man was een zakenrelatie van de vrouw uit Oekraïne. Zij werkt namelijk bij een internationaal bedrijf en heeft op die manier contacten met distributeurs uit verschillende landen’’, legt Ed uit. Hij was meteen bereid deze mensen te helpen, maar Adrie twijfelde even. Haar man heeft namelijk in 2016 ook vluchtelingen geholpen op Lesbos. Hij was daar als vrijwilliger van de KNRM naar toe om vluchtelingen van boten naar de vaste wal te helpen om te voorkomen dat ze zouden verdrinken. ,,Ed heeft daar een flinke knauw van gekregen, vooral mentaal, dus daarom dacht ik, is dit wel verstandig? Maar toen ik op mijn planbord keek wist ik genoeg. Ik zag dat de huisjes al verhuurd waren, maar beide appartementen waren nog voor langere tijd vrij en dat gebeurt eigenlijk nooit. Het had zo moeten zijn, want vlak daarna kwamen er aanvragen binnen voor de appartementen’’, vertelt Adrie.
Warm welkom voor Oekraïense vluchtelingen in Ee
‘Dit is nu jullie thuis’
EE De dag dat de vluchtelingen aankwamen was heel spannend en emotioneel, zowel voor Ed en Adrie Huisman uit Ee als voor de mensen uit Oekraïne zelf. ,,We kenden elkaar niet en hadden allemaal geen idee wat ons te wachten stond.’’
Maandagavond 7 maart hebben Ed en Adrie de mensen opgehaald bij de Duitse grens en vanaf daar zijn ze hun gevolgd in de auto waar ze met z’n zevenen in zaten. ,,Ze waren uit hun huizen in Kiev gevlucht, waren al ruim drie dagen onderweg en hadden in de auto geslapen. Dus ik had verwacht dat ze terneergeslagen uit de auto zouden komen toen we in Ee bij ons huis aankwamen. Maar het tegenovergestelde was waar. Ze stelden zich meteen voor, waren heel open, heel fatsoenlijk en vooral heel dankbaar. Er viel een last van mijn schouders’’, zegt Adrie. Zij had de appartementen schoongemaakt, bedden opgemaakt, speelgoed voor de kinderen klaargelegd en voor de hele week boodschappen gedaan. Ed: ,,We wilden dat ze zich welkom zouden voelen, we hebben ze de appartementen laten zien en gezegd: dit is nu jullie huis.’’
Op de vlucht
Vanaf dat moment heeft het ruim 800 inwoners tellende dorp Ee er zeven nieuwe inwoners bij. Kate (39) en Dima (39) met hun dochter Mira (11) en Marina (42, de zus van Kate) met haar twee kinderen Jenja (13) en Gleb (8). Haar man/hun vader is achtergebleven in Oekraïne om op het huis te passen. Hij zei, gaan jullie maar, als ik het huis snel moet uitvluchten red ik me wel, maar met een heel gezin is dat anders. Er was nog één plek vrij in de auto van Kate. Die was voor hun vriendin Masha van 23 jaar. Zij mist haar vriend, moeder en broertje die nog in Oekraïne zijn heel erg. Ze is vooral bang dat haar broertje van 21 jaar moet vechten voor de Russen. ,,Hij woont in Donetsk dat bezet is door de Russen. Jongens van zijn leeftijd worden daar zo van straat geplukt om voor hen te vechten aan het front. Daarom zit hij ondergedoken’’, vertelt ze met tranen in haar ogen.
Zelf hebben ze twee dagen ondergedoken gezeten in hun huis om te schuilen voor de bommen. ,,Kijk, hier lagen we te slapen in de keuken, dat was de veiligste plek’’, zeggen Kate en Masha die de foto’s laten zien. Voor Masha was het niet de eerste keer dat ze moest vluchten vanwege de oorlog. ,,Toen ik zestien jaar was moesten we ook ons huis verlaten omdat Rusland de Krim bezette’’, vertelt Masha.
Zij hadden de jerrycans met brandstof al klaar staan voor het geval er weer oorlog uit zou breken. Voor Kate en haar zus was het veel moeilijker te geloven dat ze echt moesten vluchten. Zij hadden hun leven in Oekraïne opgebouwd met hun gezin. ,,Wij hadden net ons eigen huis klaar’’, zegt Kate. Haar man – die technicus is heeft het zelf gebouwd. Voor de kinderen besloten ze te vluchten. Dat ze een goede keus hebben gemaakt blijkt nu ze de beelden zien van hun land. Kate laat de foto’s op haar telefoon zien. ,,Kijk, dit was de school van mijn dochter, hier woonden we vlakbij’’, wijst ze terwijl ze een kapotgeschoten gebouw laat zien. Ook alles eromheen ligt in puin. ,,Ik dacht dat het wel wat mee zou vallen, maar we zijn net op tijd gevlucht. Als we een dag later waren gegaan was de situatie al veel gevaarlijker geweest.’’
Privacy
Kate en Masha zijn Adrie en Ed dankbaar dat ze hun hebben opgevangen. ,,Zij voelen als familie voor ons’’, zeggen de dames terwijl ze in de gezellig ingerichte huiskamer zitten. Normaalgesproken blijven ze in hun eigen appartement, zodat iedereen z’n eigen privacy heeft. Adrie: ,,Natuurlijk komen we elkaar tegen, ook in de tuin die we delen, maar we vinden het wel belangrijk om ons eigen plekje te hebben. Daar hebben we meteen duidelijke afspraken over gemaakt. En dat willen ze zelf ook, ze vinden het belangrijk om zichzelf te redden. Ze doen zelf hun boodschappen, houden hun eigen appartementen schoon en wassen hun kleding.’’ In het begin hadden de Oekraïners al leen de kleding die ze droegen. Met zeven personen zat de auto vol. Het enige wat ze bij zich hadden waren de jerrycans en een tentje voor onderweg. ,,En dan ontdek je hoe lief mensen zijn’’, vertelt Adrie. ,,Iedereen wilde wel helpen, bijvoorbeeld met koken of ze brachten kleding en boodschappen. In Dokkum was zelfs een ondernemer die speciaal voor onze gasten hun winkel op zondag opende. Ze hadden kleding van vorig jaar over en die mochten ze zelf uitzoeken en passen. We hoefden niks te betalen. Dat is toch hartverwarmend?’’
Voetballen bij Oostergo
Ook de Oekraïners zelf zijn erg te spreken over Ee en de mensen. Zo vonden ze het geweldig dat de voetbalvereniging de 8-jarige Gleb welkom heette bij de club. ,,Er werden meteen voetbalschoenen voor hem geregeld en vorige week mocht hij zelfs aantreden in de line-up van het eerste elftal’’, lacht Kate. Ze laat de foto zien van haar neefje die met Halbe Mossel het veld oploopt met een glimlach van oor tot oor. Van de zus van Adrie kreeg het jongetje al een fiets waarmee hij door het dorp crosst. De zussen zelf mogen de tennispas van Adrie lenen zodat ze kunnen tennissen wanneer ze willen, de sport die ze ook in hun thuisland beoefenen. ,,Ik heb dit eerst wel even afgestemd met de club hoor’’, zegt Adrie. Kate werkt online zoveel mogelijk door voor het internationale bedrijf waar zij in dienst is. Ze beheerst de Engelse taal en fungeert daarom ook als tolk, waardoor ze goed met Adrie en Ed kunnen communiceren. Haar man, Dima, is zijn baan door de oorlog kwijtgeraakt en hoopt snel werk te vinden. ,,We hebben vandaag net een rondleiding bij Probo gehad’’, vertelt Ed, die alles zo goed mogelijk probeert te regelen voor zijn gasten. Hij is ook al met het meisje van 11 naar de tandarts geweest, want haar tand was afgebroken en met de oudste ging hij naar Dalton Dokkum. ,,Het is natuurlijk hartstikke spannend voor die kinderen om hier naar school te gaan, maar de andere kinderen verwelkomden hun al met ‘hello’’’, lacht Ed. Het mooiste gebaar vond Adrie nog van een oude vrouw die zelf de Tweede Wereldoorlog had meegemaakt. ,,Koffie was in die tijd heel schaars en duur, dus daarom kwam zij op het idee om een pond koffie cadeau te geven, dat was voor haar een hele uitgave.’’ In de kerk werden de Oekraïense gezinnen door de dominee speciaal in het Engels verwelkomd. Ed: ,,Toen moesten ze de ‘bûsdoek’ er even bij pakken.’’ Dat mensen in deze regio de Oekraiense vlag uitsteken als blijk van steun maakt hen blij, zeggen Kate en Masha. ,,We maken er elke keer een foto van en sturen die naar onze familie.’’
Vooroordelen
Hulp en lieve berichtjes komen regelmatig uit onverwachte hoek, maar dat er ook enkele negatieve reacties zouden zijn, daar hadden Adrie en Ed van tevoren niet bij stilgestaan. ,,We hebben er best last van gehad, het voelt zo onterecht en automatisch schiet je meteen in de verdediging als mensen opmerkingen maken. Mensen hebben vaak een heel ander beeld bij vluchtelingen. Ze denken dat ze arm zijn en niks hebben. Maar dit zijn ontwikkelde mensen met een goede baan en een huis, net als wij. Toch zijn er mensen die zeggen: ‘ze hebben wél een grote auto’. Dat klopt inderdaad ook, al is het een auto van de zaak die ze mee mochten nemen om te voorkomen dat deze verwoest zou worden. Zij hadden alles en hadden ook nooit verwacht dat ze zouden moeten vluchten. Dit zou ons dus ook kunnen overkomen en ik hoop dat anderen dan klaar staan om ons op te vangen’’, stelt Adrie. Ze merkt dat deze mensen graag iets terug willen doen. ,,Laatst hielp Dima mij om een zwaar krat uit de auto te sjouwen en op dat moment fietste er iemand langs die zei ‘hasto se al oan it wurk?’. Misschien was het een grapje, maar die opmerking raakte me echt. Ook vooroordelen als ‘jullie zullen er wel goed aan verdienen’ krijgen we te horen. Wij doen dit echter met de beste bedoelingen en we verdienen er niks aan. Integendeel; ik loop een groot deel van mijn inkomsten mis en we steken er een hoop tijd en energie in om alles goed te regelen. Dat doen wij met alle liefde en we kunnen het ons veroorloven. We hebben nog steeds een goed gevulde koelkast en als we straks een keer niet op vakantie kunnen, vinden we dat helemaal niet erg. Maar ik stoor me wel aan de vooroordelen die sommige mensen hebben. Laatst was er ook iemand die zich afvroeg of die man niet moest vechten in zijn eigen land. Dat terwijl hij juist mee ging om de vrouwen en kinderen te beschermen. Dat is ook wel nodig als je hoort wat voor misbruik daar over de Poolse grens plaatsvindt.’’
Onzekere toekomst
Hoewel de zeven mensen uit Oekraine geweldig in Ee worden opgevangen willen ze niets liever dan terugkeren naar hun vaderland. ,,We weten niet wanneer dat kan en ook al is de oorlog voorbij, dan nog is het onzeker of de kinderen wel veilig buiten kunnen spelen. Landmijnen blijven nog lang slachtoffers maken. Daar komt bij dat alles wat platgebombardeerd is, weer opgebouwd moet worden’’, vertelt Kate. Masha voegt er aan toe dat de angst er nog steeds in zit. ,,Laatst was hier veel lawaai vanwege de militaire oefeningen, daar schrokken de kinderen erg van.’’ Ook Ed maakt zich zorgen. ,,Mijn grootste angst is dat ze op een dag bericht krijgen dat er iets met hun familie is gebeurd. Laatst was er al een raketaanval vlakbij hun huis.’’ Kate geeft aan zich schuldig te voelen dat zij hier in Nederland verblijven, terwijl haar familie in Oekraïne is achtergebleven. Ed weet dat haar familie alleen maar blij is dat zij veilig zijn. Hij heeft contact gehad met de ouders van Kate en Marina en hen verteld dat ze in goede handen zijn. ,,Ik heb gezegd dat we goed op hun kinderen en kleinkinderen passen en dat we hopen dat we elkaar over een tijdje in Oekraïne kunnen ontmoeten. Want dat we contact houden, dat is zeker. Wat wij met z’n allen meemaken, schept een band voor het leven.’’
