Veel mensen in de Dokkumer Wâlden, maar ook zeker daarbuiten zullen direct één of meerdere associaties hebben bij het horen van de naam Jouke Dantuma. Het roept bij de één iets op van voetbal, een ander denkt aan politiek, maar de meeste mensen zullen waarschijnlijk zijn naam verbinden aan historische verhalen en diverse (jubileum)boeken, vaak gerelateerd aan de geschiedenis van Driezum of Wâlterswâld.
De geboren en getogen Driezumer, woonachtig in het voormalige plaatselijke postkantoor/installatiebedrijf van ‘Taeke en Anne Damstra’ is een mens met veel uiteenlopende interesses en competenties. Het is dan ook geen wonder dat hij vaak verzucht dat een dag eigenlijk meer dan vierentwintig uren zou moeten hebben. Dantuma is in zijn dagelijks leven eigenaar van zijn adviesbureau en directeur van de Stichting Begraafplaatsen Dantumadeel.
De zestigjarige Driezumer is niet te vangen in een kort of zelfs uitvoerig epistel. Na een interview met hem waag ik een bescheiden poging, die verre van volledig zal zijn. De uitdaging is om te speuren naar de ‘drive’ van deze kleurrijke en energieke bewoner van Driezum. Waar komt zijn bijzondere belangstelling voor de geschiedenis vandaan? Waar ligt ‘de oorsprong’ van deze leergierige en maatschappelijk betrokken Wâldman?
De jongste in het gezin van Hille en Sietske Dantuma
Jouke is de jongste telg in het gezin van Hille en Sietske Dantuma – Dijkstra. Het gezin telde zes kinderen. Na drie opeenvolgende dochters volgden er nog drie jongens.
Heit Hille moest al op tienjarige leeftijd zijn vader missen en het gezin had het in de dertiger jaren zwaar, want moeder had lichamelijke beperkingen en de kinderen moesten volop meehelpen om de schoorsteen te laten roken. Jouke: “Myn heit siet as jonkje faak te sliepen yn de skoalbanken, want it wurk op it lân en thús wie swier. Myn omke Jouke naam de tún oer fan myn pake en de bern moasten woartels sykje, skjinmeitsje, mar ek útsutelje.”
Mem Sietske stond bekend als een warme humoristische vrouw die al op jonge leeftijd meedeed aan voordrachtwedstrijden. Ze stond op menig podium met haar prachtige eigen teksten, bijvoorbeeld bij jubilea en trouwfeesten. “Ik hear it ús mem noch sizzen”, zegt Jouke: “Op it
poadium dochst earst twa stappen nei foaren, even knikke en dan ien stap nei efteren.”
‘Makro en Mikro sosjaal’
Jouke spreekt met respect en waardering over zijn ouders, die inmiddels beiden zijn overleden, op 86- en 89-jarige leeftijd. Hij karakteriseert hen als ‘makro sosjaal’ (heit Hille) en mem ‘mikro sosjaal’. “Us heit wie best wol sosjaal, maar oars as ús mem. Mem socht de minsken op mei in blomke of in kaartsje, dat soe ús heit nea dwaan. Us heit wie wol warber foar de mienskip. Ûnder oaren damklup ‘De Skouwer’ en voetbalklup VIOD en de begraffenisferieniging. Hy fielde dat as in wichtige ferantwurdlikheid. Dat hat er al hiel jong leard fan syn mem. Hy moast fan har as lyts knaapke al nei gearkomsten fan de begraffenisferieniging, as in soarte fan fertsjintwurdiger fan de húshâlding .Dat hearde doetiids gewoan sa. En foar datst it witst sitst dan letter ek yn it bestjoer.”
Mem Sietske verzamelde al jong allerlei krantenartikelen en was goed op de hoogte van het nieuws en ook dat heeft Jouke nieuwsgierig gemaakt. “Us mem wie talich en wist ek in soad oer froeger. It nijs op de radio en ek de tillefyzje wie tige wichtich.”
Jouke ging na zijn lagereschooltijd (ondanks een LTS-advies) naar de mavo in Damwoude en later naar de havo in Dokkum en raakte steeds meer geïnteresseerd in het vak geschiedenis. Die interesse was volgens hem deels latent aanwezig, maar ook zijn ouders hebben hem daarin gestimuleerd. Zijn vader stuurde hem bijvoorbeeld naar de vroegere ‘Sokkereed’ in Driezum (vlak bij het huidige sportcomplex van voetbalvereniging VIOD) waar Janus Loonstra met zijn broer woonde. Janus was zeer belezen volgens heit Hille. Daar kon Jouke veel vragen stellen en ook luisteren naar verhalen. Ook deed Jouke historische verhalen op bij ‘Willems Akke’ (Dantuma) in Eastwâld. Bij het gezin van Johannes en Jannie van der Meulen kwam hij in aanraking met allerlei fraaie plakboeken en de nieuwsgierigheid en de interesse in geschiedenis nam daarna steeds meer toe.
Op sneintemoarn nei ús heit en mem
“Op sneintemoarn gie it by ús heit en
mem altyd earst oer VIOD, mar dêrnei befregen wy harren oer froeger.” Jouke volgde lezingen, soms met dia’s en hij voelde dat hij dat ook wel zou willen. In het dorpscafé fan Driezum debuteerde hij met een presentatie over het 75-jarig bestaan van dorpsbelang. Vele buurtverenigingen en andere doelgroepen wisten hem daarna snel te vinden en zo kwam alles in een grote stroomversnelling.
Jouke kreeg steeds meer bekendheid als iemand die overal historische bronnen wist op te duiken met veel interessante en gedetailleerde informatie. De historicus van Driezum was echt helemaal los en dat zou altijd zo blijven.
Karakter, leermomenten en dieptepunten
Jouke omschrijft zichzelf als een type van ‘recht door zee’ en als hij ergens voor gaat doet hij dat voor honderd procent. De valkuil, geeft hij toe, is dat je dat soms onbewust ook van anderen verwacht. Vooral tijdens zijn periode als wethouder in de gemeente Dantumadeel heeft Jouke veel geleerd. Als betrekkelijk jonge knaap begon hij aan zijn politieke carrière. Namens Dantumadeel ’82 nam hij plaats in het College van B&W. “Ik learde yn dy perioade om te praten yn it iepenbier. It wichtigste wat ik fan dy tiid leard ha is it praten nei de minsken ta mei dúdlik eachkontakt, en net fan it papier lêze, lyk as in hin dy’t wetter drinkt.”
Ingrijpende momenten in zijn leven waren er ook. De zelfdoding van Gideon van Ligten, trainer van het zeer succesvolle VIOD-damesteam heeft hem erg diep geraakt. Gideon was als kind aan huis bij Jouke en zijn vrouw Thea. Daarnaast heeft Jouke twee zussen verloren aan de dood en vijf jaar geleden overleed zijn schoonvader Wietse de Vries, waar hij een bijzonder goede band mee had.
Jouke een generalist?
Daar heeft hij vast wel goed over nagedacht, maar wat mij betreft één met veel specialisaties… Yn goed Frysk kom ik dan út by: ‘In Driezumer mei in fin mear as in bears’
